arbak.io

David Kolb'un öğrenme biçimleri modeli ve deneyimsel öğrenme teorisi (ELT)

David Kolb, yıllar önce geliştirdiği öğrenme biçimi modelini 1984'te yayınladı. Model, Kolb'un deneyimsel öğrenme teorisi (ELT) ve Kolb'un öğrenme biçimleri envanteri (LSI) gibi ilgili terimleri doğurdu. Yayınlarında - özellikle 1984 tarihli "Deneysel Öğrenme: Öğrenme ve Gelişimin Kaynağı Olarak Deneyim" adlı kitabında; Kolb, Rogers, Jung ve Piaget de dahil olmak üzere 1900'lü yıllarda başkaları tarafından yapılan ilk deneyimsel öğrenme çalışmalarını da kabul eder. Kolb'un öğrenme biçimleri modeli ve deneyimsel öğrenme teorisi, bugün, akademisyenler, öğretmenler, yöneticiler ve eğitmenler tarafından; kavrama biçimimizin temel kavramlarını ve insanın öğrenme davranışını açıklama ve başkalarının öğrenmesine yardımcı olma konusunda, gerçekten, ufuk açıcı bir çalışma olarak kabul edilir.

---

Kolb'un deneyimsel öğrenme teorisi (öğrenme biçimleri) modeli

Kolb'un öğrenme teorisi dört aşamalı bir öğrenme döngüsüne dayanan dört farklı öğrenme biçimini (veya tercihini) ortaya koymaktadır. (Bu da bir "eğitim döngüsü" olarak yorumlanabilir). Bu bakımdan Kolb'un modeli, özellikle, bireylerin farklı öğrenme biçimlerini anlamanın bir yolunu ve hepimiz için geçerli olan bir deneyimsel öğrenme döngüsünü açıkladığı için oldukça mantıklı bir yaklaşım olduğu düşünülmektedir.

Kolb, bu "öğrenme döngüsünü", ana ilke olarak belirlemektedir. Onun deneyimsel öğrenme kuramı, tipik olarak; 'ani veya somut deneyimlerin', 'gözlem ve yansımalar' için bir temel oluşturduğu dört aşamalı öğrenme döngüsü olarak ifade edilmektedir. Bu 'gözlem ve yansımalar', 'soyut kavramlar' ile özümsenerek 'aktif olarak test edilebilir' yeni deneyimlerin oluşması için yeni eylemler üretilmesini sağlar.

Kolb, ideal olarak(ve, bu çıkarımdan yola çıkarak, her zaman değil) bu sürecin, öğrencinin 'tüm temellere dokunduğu', yani yaşama, yansıtma, düşünme ve uygulama döngüsünü kapsayan, bir öğrenme döngüsünü temsil ettiğini söylüyor. Ani veya somut deneyimler gözlemlere ve yansımalara yol açar. Bu yansımalar daha sonra soyut kavramlarla özdeşleştirilerek (özümsenme ve etkilenme) kişinin aktif olarak harekete geçerek test etmesini ve nihayetinde yeni deneyimler edinmesini sağlar.

Kolb'un modeli bu nedenle iki seviyeli olarak çalışır - dört-aşamalı bir döngü:

• Somut Deneyim (CE)
• Yansıtıcı Gözlem (RO)
• Soyut Kavramsallaştırma (AC)
• Aktif Deney (AE)

ve Kolb'un terimleri kullandığı dört tür öğrenme biçiminin tanımlaması (her biri, aşağıda gösterildiği gibi, dört aşamalı döngü stilinin iki-iki matrisi gibi, iki tercih biçiminin birleşmesini temsil eder):

• Ayrılma (CE/RO)
• Özümseme (AC/RO)
• Birleştirme (AC/AE)
• Bağdaştırma (CE/AE)

Kolb'un öğrenme biçimleri diyagramı

Büyütmek için diyagramın üzerine tıklayınız.

---

Öğrenme biçimleri

Kolb, farklı kişilerin, doğal olarak, belirli tek bir öğrenme biçimini tercih ettiğini açıklıyor. Bir kişinin tercih ettiği biçimi çeşitli faktörler belirlemektedir: Özellikle deneyimsel öğrenme teorisi modelinde, Kolb, bir kişinin gelişiminin üç aşamasını tanımladı ve olgunlaştığımız sürece, bu dört farklı öğrenim biçimini bütünleştirme ve uzlaştırma eğilimimizin geliştiğini öne sürdü. Kolb'un belirlediği geliştirme aşamaları ise şunlardır:

• Edinim - doğumdan ergenliğe - temel yeteneklerin ve "bilişsel yapıların" geliştirilmesi
• Uzmanlık - yetişkinlik döneminde edinilen okul eğitimi, erken çalışma ve kişisel deneyimler - 'sosyal, eğitimsel ve örgütsel sosyalleşmenin' şekillendirdiği belirli bir 'uzmanlaşmış öğrenme biçiminin' geliştirilmesi
• Bütünleşme - kariyer ortası ile daha sonraki yaşam - iş ve kişisel yaşamda baskın olmayan öğrenme biçiminin ifadesi.

Biçim seçimi ne olursa olsun, öğrenme biçimi tercihinin kendisi, aslında, iki çift değişkenin ya da, Kolb'un deyimiyle, her iki ucunda da "çakışan" modları olan eksenin çizgileri olarak ifade edilebilecek iki ayarı "seçeneğin" ürünüdür.

• Somut Deneyim - CE (hissetmek) ---V--- Soyut Kavramsallaştırma - AC (düşünmek)
• Aktif Deney - AE (yapmak) ---V--- Yansıtıcı Gözlem - RO (izlemek)

Kolb'un iki kesişen kavramının tipik bir sunumu, doğu-batı ekseni İşleme Süreci(Bir şeyleri nasıl yapıyoruz?), kuzey-güney ekseni ise Algı Süreci(Nasıl düşünüyor veya hissediyoruz?) olarak ifade edilmektedir.

Bu öğrenme biçimleri, her biri Kolb'un 'deneyim kazanma' (yapmak ya da izlemek) ve 'deneyimi dönüştürme' (duyguya ya da düşünceye) olarak belirttiği ve 'diyalektik olarak ilişkili modlar' olarak adlandırdığı iki eksen çizgisinin (kesintisiz) birleşimidir:

Büyütmek için diyagramın üzerine tıklayınız.

'Diyalektik' kelimesi yaygın olarak pek anlaşılmamıştır; ancak önemli bir anlam taşır: 'Çatışan' (antik Yunan kökleri 'tartışma' (debate) kelimesine dayanır - ve bu kesin anlamın netleştirilmesine yardımcı olduğu için P. Stern'e teşekkürler). Kolb, bunun anlamı olarak, hem ikisini aynı anda yapamayacağımızı, hem de ikisini de yapmamızı isteyen bir dürtünün, yeni bir öğrenim durumuyla karşılaştığımızda seçim yaparak çözebileceğimiz, bir çatışma yaratacağını ifade etti.

Bu iki kararın sonucu, tercih edilen öğrenme biçimini, dolayısıyla da aşağıdaki ikiye-iki matrisini, oluşturur(ve yaşamlarımızı şekillendirmeye yardımcı olur). İlk olarak deneyime ulaşmak için 'deneyim kazanımı', ardından, onu anlamlı ve kullanılabilir hale getirebilmek için 'deneyimi dönüştürme' yöntemi belirleriz. Öğrenme biçimimiz bu iki kararın ortaya çıkardığı üründür:

• Bir işe/göreve/ödeve nasıl başlayacağız? -deneyim kazanımı- (a)izleyerek ya da (b)yaparak
• Edindiğimiz deneyime karşı duygusal tepkimiz ne olacak? -deneyim dönüştürme- (a)düşünmek ya da (b)hissetmek

Bir başka deyişle, 1(a)'yı veya 1(b)'yi göz önüne alarak, görev veya deneyime yaklaşımımızı seçiyoruz ('deneyim kazanımı'):

• 1(a)- Deneyime katılan diğer kişileri izleyerek ve neler olduğunu yansıtarak ('yansıtıcı gözlem' - 'izlemek') veya
• 1(b) - 'Doğrudan olaya atlamak' ve yalnızca yapmaya çalışmak ('aktif deney' - 'yapmak')

Ve aynı zamanda 2(a) veya 2(b)'yi göz önüne alarak, deneyimi duygusal olarak anlamlı ve yararlı bir şeye dönüştürme yöntemini seçiyoruz:

• 2(a) - Düşünerek, analiz ederek veya planlayarak yeni bilgiler kazanmak ('soyut kavramsallaştırma' - 'düşünmek') veya
• 2(b) - 'Somut, elle tutulur nitelikleri' yaşayarak ('somut deneyim' - 'hissetmek')

Bu iki seçeneğin kombinasyonu tercih edilen öğrenme biçimini oluşturur. Aşağıdaki matrise bakınız.

Kolb'un öğrenme biçimleri - matris görünümü

Kolb'un öğrenme biçimlerini ikiye-iki matris açısından görerek anlamaya çalışmak genellikle daha kolaydır. Diyagram, aynı zamanda dört öğrenme biçimi için, Kolb'un terminolojisini vurguluyor; ayrılma, özümseme ve birleştirme, bağdaştırma:

Örneğin, bir şeyi öğrenmek için 'izlemekten' ziyade 'yapmayı' ve edinilen deneyimi 'düşünmekten' ziyade hissetmeyi tercih eden bir kişi; bu iki seçimi birleştirerek, Kolb'un terminolojisine göre, 'Bağdaştırıcı' öğrenme biçimini tercih etmektedir.

---

Kolb'un öğrenme biçimi tanımları ve açıklamaları

Bir kişinin(ve sizin) öğrenme biçimini bilmek, öğrenmenin tercih edilen metoda göre yönlendirilmesini sağlar. Bununla birlikte, herkes, öğrenme biçimimlerinin her türündeki uyarana bir dereceye kadar yanıt veriyor ve buna ihtiyaç duyuyor - söz konusu durumla ve kişinin öğrenme biçimi tercihlerine en iyi uyan yöntemi kullanma meselesiyle ilgili.

Kolb'un dört öğrenme biçiminin kısa açıklamaları:

• Ayrılma (hissetmek ve izlemek - CE/RO)- Bu kişiler olaylara farklı perspektiflerden bakabilirler. Hassastırlar. Yapmak yerine izlemeyi tercih eder; sorunları çözmek için bilgi toplama ve hayal güçlerini kullanma eğilimindedirler. Somut durumları farklı bakış açılarıyla incelemek en iyi yönleridir. Kolb, bu biçimi "ayrılma" olarak adlandırdı çünkü bu insanlar, beyin fırtınası gibi, fikir üretimi gerektiren durumlarda daha iyi performans gösteriyorlar. 'Ayrılma' öğrenme biçimine sahip kişiler geniş bir kültürel meraka ve bilgi edinme isteğine sahiptirler. İnsanlarla ilgilenirler; yaratıcı, duygusal ve sanatsal alanda güçlü olma eğilimindedirler. 'Ayrılma' biçimine sahip kişiler, gruplar halinde çalışmayı, diğer bireyleri açık bir zihinle dinlemeyi ve geri bildirimler almayı tercih ederler.
• Özümseme (izlemek ve düşünmek - AC/RO)- 'Özümseme' öğrenim tercihi, özlü ve mantıklı bir yaklaşım biçimi içindir. Fikirler ve kavramlar insanlardan daha önemlidir. Bu kişiler, uygulama fırsatından ziyade açık bir açıklama talep ederler. Geniş kapsamlı bilgiyi anlamada ve onu açık, mantıksal bir formata dönüştürmekte üstünlük sağlarlar. 'Özümseme' öğrenme biçimine sahip kişiler, insanlara daha az, fikirlere ve soyut kavramlara daha çok ilgi duyarlar. Bu biçime sahip kişiler, uygulanabilir değerlere dayanan yaklaşımlardan ziyade mantıksal olarak sağlam kuramlara daha fazla ilgi gösterirler. Bu öğrenme biçimine sahip kişiler, bilgiye dayalı ve bilimsel mesleklerin itibarları ve geçerlilikleri açısından önemlidir.
• Birleştirme (düşünmek ve yapmak - AC/AE)- 'Birleştirme' öğrenme biçimine sahip kişiler, daha önce öğrendiklerinden yararlanarak uygulama esnasındaki sorunları çözebilirler. Teknik görevleri tercih ederler ve insanlar ve kişilerarası yönleriyle daha az ilgilidirler. Fikir ve kuramlar için pratik kullanımları bulmak, 'Birleştirme' öğrenme biçimine sahip kişilerin en iyi yönleridir. Sorulara ve problemlere çözüm bularak sorunları çözebilir ve kararlar verebilirler. "Birleştirme" öğrenme biçimine sahip kişiler için teknik görevler ve sorunlar; toplumsal veya kişiler arası meselelere göre daha fazla cezbecidir. 'Birleştirme' öğrenme biçimi, uzmanlık ve teknoloji yetenekleri kazandırır. 'Birleştirme' tarzı olan insanlar, yeni fikirler denemek, simüle etmek ve pratik uygulamalarla çalışmak isterler.
• Bağdaştırma (yapmak ve hissetmek - CE/AE)- 'Bağdaştırma' öğrenme biçimi 'gerçek zamanlıdır' ve mantıktan ziyade sezgilere dayanır. Bu kişiler, başkalarının analizlerini kullanarak, pratik, deneyimsel bir yaklaşım getirmeyi tercih ederler. Yeni mücadelelere ve deneyimlere atılmak ve planın dışına çıkmak onlar için oldukça cezbedicidir. Genellikle mantıksal analiz yerine 'içgüdüleri' ile hareket ederler. 'Bağdaştırma' öğrenme biçimine sahip kişiler, kendi analizlerini yapmaktan ziyade bilgi için başkalarına güvenme eğilimi gösterirler. Bu öğrenme biçimi, eylem ve inisiyatif gerektiren rollerde yaygın ve yararlıdır. 'Bağdaştırma' öğrenme biçimine sahip kişiler, görevleri tamamlamak için takım halinde çalışmayı tercih ederler. Bir hedef belirler ve o hedefe ulaşmak için aktif olarak farklı yöntemler denemeye çalışırlar.

Herhangi bir davranış modelinde olduğu gibi, bunlar, sıkı birer kural dizisi değil; yalnızca bir kılavuzdur.

Bununla birlikte, çoğu kişi belirli bir öğrenme stili için açıkça güçlü tercihler sergilemektedir. Farklı biçimleri kullanma veya 'bunlar arasında geçiş yapmanın' birçok insan için kolay olduğunu veya doğal geldiğini varsaymak pek doğru değildir. Basitçe, açık bir öğrenme biçimi tercihine sahip insanlar, ne olursa olsun, öğrenme tercihlerine göre yönlendirildiyse, daha etkili bir şekilde öğrenme eğilimindedirler.

Örneğin - 'Özümseme' öğrenme biçimini tercih edenler, notlara ve talimatlara sahip olmadan derinliklerine atılmaktan hoşnut olmayacaklardır.

'Bağdaştırıcı' öğrenme biçimine sahip kişiler, birçok talimatı ve kuralı okumak zorunda kaldıklarında ve mümkün olan en kısa zamanda deneyim edinme şansları olmadıklarında, hayal kırıklığına uğrayabilirler.

Kolb ile diğer davranışsal/kişilik teorileri arasındaki ilişkiler

Pek çok davranışsal ve kişilik modelinde olduğu gibi, Kolb'un teorisi ile diğer kavramlar arasında ilginç korelasyonlar mevcuttur.

Örneğin, Kolb, deneyimsel öğrenme teorisinin ve dolayısıyla öğrenme biçimleri modelinin, Carl Jung'un öğrenme biçimlerinin, insanlara, dünyada uyum sağlamanın tercih edilen yollarından kaynaklandığına ilişkin iddialarına dayandığını söylüyor.

Tanımlar arasındaki birçok diğer korelasyon arasında Kolb, Jung'un 'Dışa dönük / İç Dolaşım' diyalektik boyutunun Kolb modelinin 'Aktif / Yansıtıcı' (yapmak / izlemek) diyalektiği (doğu-batı istikameti) ile ilişkili olduğuna dikkat çekiyor.

Ayrıca, MBTI'nin "Hissetmek/Düşünmek" boyutu, Kolb modelinde yer alan Somut Deneyim/Soyut Kavramsallaştırma boyutuyla (kuzey-güney istikameti) korelasyon söz konusudur.

---

Honey ve Mumford'un Kolb sistemi üzerindeki varyasyonları

Çeşitli kaynaklar, Kolb'un modelini açıklamaya çalışırken "aktivist", "yansıtıcı", "teorisyen" ve "pragmatist" (sırasıyla dört ana aşama veya öğrenme adımını temsil eder) terimleriyle ifade eder. Aslında, Kolb'un eserine dayansa da, 'aktivist', 'yansıtıcı', 'teorisyen' ve 'pragmatist' terimleri, Honey ve Mumford'un öğrenme biçimi modelinden gelmektedir. Dolayısıyla, tartışmalı olarak, "aktivist", "yansıtıcı", "teorisyen" ve "pragmatist" terimleri Honey ve Mumford teorisine aittir.

Peter Honey ve Alan Mumford, 1970'lerde Chloride şirketi için bir proje üzerinde çalışırken Kolb modelinin bir varyasyonu olarak, kendi öğrenme biçimlerini geliştirdiler. Honey ve Mumford, sistemleri hakkında şunları söylüyorlar:

"Öğrenme evresindeki aşamaların açıklamaları David Kolb'un eserinden edinilmiştir. Kolb, öğrenme devresinin aşamalarını ve dört öğrenme biçimini tanımlamak için farklı kelimeler kullanıyor ..." Ve, "...Kolb'un modeli ile bizim modelimiz arasındaki benzerlikler, farklılıklardan çok daha fazla.." (Honey & Mumford)

Burada dört H&M aşamasının/biçiminin kısa açıklamaları yer almaktadır. Bu biçimler, tesadüfen Kolb modeline doğrudan karşılık gelir. Bu H&M öğrenme biçimlerinin tipik sunumu, sırası ile bir daire veya dört aşamalı döngüsel akış şemasında kuzey, doğu, güney ve batıda olacaktır.

• 'Deneyim Yaşamak' (aşama 1) ve Aktivistler (biçim 1): 'Burası ve şimdi', topluluk oluştur, mücadele ve ani deneyimlerin peşinde koş, açık fikirli ol, planları uygulamaktan sıkıntı al.
• 'Deneyimin Gözden Geçirilmesi' (aşama 2) ve Yansıtıcılar (biçim 2): 'Geride dur', veri topla, düşün ve analiz et, sonuçlara varmayı geciktir, konuşmadan önce dinle ve düşünceli ol.
• 'Deneyimden Sonuç Çıkartma' (aşama 3) ve Teorisyenler (biçim 3): Mantıksal adımlarla düşün, farklı gerçekleri tutarlı teorilerle özümse, akılcı bir şekilde objektif ol, öznelliği ve küstahlığı reddet.
• 'Sonraki Adımı Planlama' (aşama 4) ve Pragmatistler (biçim 4): Yeni fikirleri ara ve dene, pratik ol, gerçekçi ol, hızlı bir şekilde problem çözmenin ve karar vermenin tadını çıkar, uzun tartışmalardan sıkıntı al.

Honey ve Mumford biçimleri/aşamaları ile, onlara karşılık gelen, Kolb öğrenme biçimleri arasında güçlü benzerlikler vardır:

• Aktivist = Bağdaştırma
• Yansıtıcı = Ayrılma
• Teorisyen = Özümseme
• Pragmatist = Birleştirme

---

arbak.io/ogrenme-bicimleri adresinde bulunan tüm içerikler sağ tarafta, 'Kaynakça' bölümünde yer alan kaynaklardan derlenmiş ve Türkçeye çevirilmiştir.
Benzer şekilde kaynak gösterilmesi koşuluyla her türlü basılı/dijital ortamda alıntı yapılabilir ve kullanılabilir.